Haber bültenlerinde, sohbetlerde veya kitaplarda duyduğumuz enflasyon kelimesi bir kez daha gündemde. Kimilerine göre Asgari Ücret başta olmak üzere gelir kalemlerine gelen her yüksek zam enflasyon olarak geri dönüyor. Bu kelimenin tam manası, yani enflasyon nedir? sorusu başta gençler olmak üzere bir çok kişi tarafından soruluyor.
Aslında enflasyon maalesef Türkiye'nin yakın tarihinin en büyük problemlerinden biri. Bu tabir eski siyasetçilerden günümüze kadar bir çok politikacının çözüm önerisi sunduğu, kiminin çözdüğü, kiminin nedeni olduğu, ama bir şekilde halkımızı her dönem derinden etkilemiş bir tabir. Bu tabirle yeni tanışanlar için enflasyon nedir? sorusunu enine boyuna ele aldık.
Enflasyon Nedir? Ne Demektir?
Fransızca bir kelime olan enflasyon 'para şişkinliği' anlamına gelmektedir. Türkçe'de ise daha çok 'hayat pahalılığı' ve 'fiyatların artması' anlamında kullanılır. Ancak sanılanın aksine enflasyon direkt olarak pahalılık demek değildir. Pahalılık 'enflasyon' kavramının bir sonucudur.
Tam tabir olarak enflasyon piyasadaki mal ve hizmetlerin karşılığında daha çok para istenmesidir. Bunun nedeni ise paranın miktarının artması, ancak değerinin sabit kalması veya düşmesidir. Bu da alım gücünün düşmesi ile sonuçlanır. Para miktarı bu noktada ne kadar artılırsa artılsın, ürün ve hizmetlerin de ücreti aynı oranda veya daha fazla artacağı için sarmal başlayacaktır.
Buna neden olarak ise ekonomi yönetiminde yapılan çeşitli hatalar veya bazı etmenler gösterilebilir.
Enflasyon Neden Olur?
Aslında bu noktada ekonomistlerin farklı görüşleri vardır. Enflasyonun nedeni noktasında bir kaç sebep gösterilebilir;
- Faiz Politikası
Paranın değeri faiz ile ölçülür. Çünkü üretici borçlanıp yatırım yapmak için ekonomiyi yönetenlerden veya ekonomik aktörlerden (bankalardan ve dolayısı ile Merkez Bankası'ndan) borç almak ister. Eğer faiz düşük olursa üretici daha çok para çekmek ister. Bu yatırımları arttırır ancak bu sefer de piyasada para şişkinliği başlayacağı için enflasyon artar.
- Döviz Politikası
Yeterince üretimi olmayan gelişmekte olan ülkelerde mal ve hizmetlerin önemli kısmı 'ithal edilir'. Bu da dolar başta olmak üzere dövizin o ülke için kritik olmasına neden olur. Eğer paranızın değerini düşürürseniz veya çeşitli nedenlerle düşerse döviz pahalanır. Bu da mal ve hizmet fiyatlarının artmasına neden olur. Bu sefer ekonomiyi yönetenler bu pahalılığa çare olması için piyasaya kendi para birimini 'pompalar'. Ancak bu da enflasyona neden olmaya başlar.
- Fiskal Politikası Uygulamamak
Ülkenin harcamalarını arttırmak veya vergi oranlarını düşürmek piyasadan para toplamanın önüne geçecektir. Bu da piyasada şişkinlik yaratacaktır. Aslında Fiskal Politikası uygulamak ekonomik büyümeyi yavaşlatacaktır. Ancak enflasyon sorununuz varsa uygulamak daha iyidir.
Türkiye'de Enflasyon
Enflasyon Türkiye'nin başlıca problemleri arasında uzun zamandır olan bir problemdir. Özellikle Turgut Özal yönetiminde ülkemizin batıya açılımı ve liberal politikalara geçişiyle başlayan süreç ardından ekonomi yönetiminde zaman zaman yapılan hatalar, bazen de elde olmayan faktörler nedeniyle bu sorun ülkemizin son 30-40 yılına damga vurmuştur. Zaman zaman çözümler getirilmiş ve enflasyon bir hayli düşürülmüş olsa da, maalesef sarmal bir şekilde eski yerine dönmüştür. Bu nedenle enflasyon için halk arasında en çok kullanılan tabir Enflasyon Canavarı olmuştur.
Ülkemizde özellikle 90'lı yıllar enflasyon sorunuyla geçmiştir. O dönem uygulanan faiz politikaları ve yaşanan iç gelişmeler, beraberinde gelen siyasi istikrarsızlık gibi nedenler maalesef söz konusu dönemde sıkça enflasyon sorununa neden olmuştur.
Ancak işin temeline baktığımızda Türkiye'deki kronik enflasyon sorununun en büyük nedeninin üretim eksikliği olduğunu söyleyebiliriz. Üretimde yaşanan aksaklıklar, üretime katılacak bazı elementlerdeki dışa bağımlılık (enerji gibi) ve pek tabi ki siyasi problemler ülkemizde kronik bir enflasyon sorununa neden olmuştur diyebiliriz.
0 Yorum